หน่อไม้ป่า บ้านยางโทน

"หน่อไม้บ้านหนูอร่อยแน่นอนค่ะ หวานกรอบ ทุกบ้านจะต้องมีหน่อไม้เก็บเอาไว้ นี่แหละคือบ้านยางโทนค่ะ" น้องปอ ด.ญ.ธนพร บริสุทธิ์ บอกเล่าเอกลักษณ์ของบ้านยางโทน
บ้านยางโทน ต.ศรีมงคล อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี มีป่าชุมชนขนาดใหญ่ พื้นที่ 1847 ตั้งอยู่ในเขตลุ่มน้ำห้วยโป่งช้างเผือก เขตป่าสงวนแห่งชาติสงวนป่าวังใหญ่ และป่าแม่น้ำน้อย ลักษณะเป็นป่าเบญจพรรณและป่าไผ่รวกที่มีความสมบูรณ์ ทำให้ชาวบ้านมีรายได้จากป่ามากมายในแต่ละปี

โดยเฉพาะผลผลิตจากหน่อไม้ เนื่องจากความสมบูรณ์ของไผ่รวก ที่มีกระจายทั่วผืนป่า ชาวบ้านสามารถเก็บหน่อไผ่รวกไปขายสร้างรายได้มากมาย บางบ้านนำมาใส่ถุงพลาสติกมัดให้แน่นและนำไปนึ่ง เพื่อถนอมอาหาร สามารถเก็บไว้กินได้ตลอดปี

การเก็บหน่อไม้ จึงแทบจะเป็นอาชีพหลักเลี้ยงคนในชุมชน หากไม่มีวิธีจัดการ วันหนึ่งหน่อไม้อาจจะค่อยๆ หมดไป กลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และป่าชุมชนบ้านยางโทน จึงตั้งกติการ่วมกันในการกำหนดวัน ปิดป่า ทุกปี ในช่วงปลายฝน เพื่อพักให้หน่อไม้โตขึ้นเป็นไผ่กอใหม่ เพื่อเพิ่มปริมาณไผ่ให้มีมากขึ้นๆ

04 ป่าไผ่รวกบ้านยางโทน
08 หน่อเจดีย์
06 แกงหน่อไม้ใบย่านาง

“ปีนี้เพิ่งประกาศปิดป่าไปเมื่อวันที่ 7 ตุลาคม พอปิดป่าแล้ว ชาวบ้านก็จะหยุดเก็บหน่อไม้ แต่ยังสามารถเก็บผลไม้หรือพืชผักอื่นๆได้อยู่ค่ะ แต่ว่าถึงไม่ได้เก็บหน่อไม้ แต่บ้านเราก็ยังมีหน่อไม้ให้กินอยู่นะคะ” น้องปอเล่าต่อ

หน่อไม้ ไผ่รวก ถูกนำมาแปรรูปเพื่อถนอมอาหาร ทั้งดอง ทั้งนึ่ง หลายๆ คนบอกว่า หน่อไม้ที่นี่มีรสชาติอร่อย หวานกรอบ และไม่ขม สามารถนำมาทำอาหารได้หลายอย่าง

“อย่างวันนี้ ที่บ้านหนูก็ทำแกงหน่อไม้ใบย่านางค่ะ ถึงจะได้กินแกงหน่อไม้บ่อยๆ แต่หนูก็ยังชอบ เพราะว่ามันอร่อยค่ะ” น้องปอเล่าถึงเมนูหน่อไม้สุดโปรด

02 นี่ไง ต้นไผ่บ้านเรา
07 หน่อไม้นึ่งประจำบ้าน
05 น้องปอ

หน่อไม้ที่นำมานึ่งเพื่อถนอมอาหาร มีวิธีการเก็บรักษาที่ต้องละเอียดอ่อน คือ ห้ามเขย่าถุง ห้ามสัมผัสที่ปลายหน่อไม้ หากเขย่ามันจะมีอายุการเก็บรักษาสั้นลง ซึ่งเป็นวิธีถนอมที่ทำกันมาหลายสิบปีแล้ว

แม้ช่วงที่เปิดป่า ชาวบ้านจะสามารถเก็บหน่อไม้ได้เต็มที่ แต่กลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และป่าชุมชนบ้านยางโทน ก็มีการขอความร่วมมือชาวบ้าน ในการไม่ให้ขุดหน่อเจดีย์ หรือก็คือ หน่อไม้ขนาดเล็กที่เพิ่งพ้นดิน เพราะขุดหน่อเจดีย์ เป็นการถอนรากถอนโคนหน่อไม้ ทำให้หน่อไม้ไม่แตกหน่อเป็นต้นใหม่ และอาจกลายเป็นปัญหาระยะยาวในอนาคต

“การขุดหน่อเจดีย์ก็ยังมีคนแอบขุดเหมือนกันค่ะ เพราะว่าหน่อเจดีย์จะอร่อยกว่า และมีราคาสูงกว่าหน่อปกติค่ะ” น้องปอเล่าต่อ

ป่าไม้จะสมบูรณ์ต่อไปถึงรุ่นลูกรุ่นหลานได้ คนในชุมชนจำเป็นจะต้องร่วมมือกัน รักษากฎกติกา และช่วยกันเป็นหูเป็นตา ดูแลป่าชุมชน อย่างเช่น ที่กลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และป่าชุมชนบ้านยางโทน ร่วมกับคนในชุมชน ดูแลป่ายางโทนให้อุดมสมบูรณ์เช่นทุกวันนี้

ติดตามเรื่องราวการดูแลป่าชุมชนบ้านยางโทนและช่วงปิดป่า น้องปอ และเพื่อนๆ จะพาไปดู ในรายการทุ่งแสงตะวัน ตอน ปิดป่า เปิดใจ วันเสาร์ที่ 24 พฤศจิกายน 2561 เวลา 6.25 น. ทางช่อง 3 ช่อง

ใส่ความเห็น

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องข้อมูลจำเป็นถูกทำเครื่องหมาย *